WebClick Tracer

BISAG UNSA: Tangkong

DAKBAYAN SA DABAW (MindaNews/Hunyo 13) — Usa sa akong paboritong gulay ang tangkong, ilabi na karon nga naglikay-likay kog uric acid. Sa akong pagkasayod, walay uric acid ang tangkong. Aw, basta wala koy bation kon mokaon kog tangkong. Dili sama sa ubang gulay nga paskang daghana diayg uric, gulay man unta, sama sa talong, okra, mga legume sama sa mongo, sitaw, bataw, patani. Gani, bisan diay dabong sa kawayan, uricon. Naa koy nakaila nga mag-ul-ol ang mga lutahan kon mokaog dabong.

Kay naglikay lagig uric, dili na ko matental sa mga party-party. Dili ko maibog og litson, panga/buntot, kinhason, pasayan, lukon, alimango. Kada magselebreyt mi sa Davao Writers, pilion nako tong restoran nga naay tangkong. Mao na gianggaan na hinuon kog Mr. Kangkong ni Tita, korek, The Tita Ayala.

mactiuKay sige man kog palit og tangkong sa talipapa sa kanto, nakahunahuna ko nga ipang-ugbok ang mga pinutol sa tangkong sa akong tugkaran. Milipang kaayo bisag walay alima, miawas gani ngadto sa kanal. Maibog kuno magtan-aw ang akong mga silingan. Nako pa, panguha lang, kay dili ba, the more nimo kutloon, the more mosalingsing.

Dihang mibisita ko nila Eric ug Doray B. sa Talisay, Cebu niadtong miaging tuig, ila kong giimbita sa Rico’s, sikat nga kaonan didto. Siyempre, nangutana ko kon naay tangkong, ug kay naa, maoy akong gi-order. Nanglugwa ang mga mata ni Doray. Niya pa: ”Naunsa ka dinha, Macario? Kon nasayod pa lang kong tangkong imong orderon, gilutoan na lang ta kag tangkong sa balay!” Gipabalon na lang niya ang litson bisag nasayod siyang dili nako kaonon.

Sa kolehiyo pa mi, ang akong klasmeyt ug suod nga amigong si Paddy L. (SLN) maoy nagsulti nako nga ang Iningles sa tangkong swamp cabbage. Si Paddy brayt sa mga ngalang Iningles sa mga tanom. “Kana, Bangkok orchid,” niya pa nga nagtudlog kahoy sa dalan nga daghan kaayog bulak. Ug kanang mitapot sa iyang lawas maoy gitawag nga cabbage rose.” Ambot kon tinuod nang iyang gipangsulti tanan, apan karong uso na ang internet, akong nasusi nga swamp cabbage gyod diay ang Iningles sa tangkong. Aw, daghang ngalan diay ni, river spinach sab ug water spinach. Ang scientific name sa tangkong Ipomoea aquatica.

Sa Thailand, ang tangkong ilang tawgog morning glory, paskang halanga. Sa India, ilang tadtarog pino ug sagolag kinudkod nga lubi. Matingala ko sa Sri Lanka kay mobara kuno sa ilang mga sapa? Dili nila kaonon? Sa States, ilang gi-classify nga “Class A Noxious Weed” ang tangkong! Komento pa ni Rudy R.: “Pagka-ignoy.”

Matod pa sa Sejarah Melayu (karaang rekord sa Malacca) niadtong mga tuig 1460, ang rajah sa Malacca nga si Mansur Shah nagpadalag tribute mission sa Ming China (1368-1644). Ang mga delegado kapila kuno moagig ganghaan sa palasyo sa Emperor sa China una sila miabot sa audience hall diin sila nanghuot. Human sa tugtog sa agong, miabli ang pultahan ug migula ang Emperor nga gianinagan sa daghang salamin nga mora siyag gikupoan og naga (dakong bitin). Ang tanan miyukbo, ang mga ulo tapot gyod sa salog ug wala na mialsa. Lalim bay lunggoan kag ulo kon motan-aw sa Emperor!?

O, di nahagit pag-ayo ang mga Malaccan kon unsaon nila masil-ip ang nawong sa Emperor! Dihang gipangutana sila unsay ilang paboritong pagkaon, mitubag sila nga tangkong! Pero, dili putlon, kondili tungaon pataas.  Ug mao ni ang paagi sa pagluto sa tangkong sa kusinerong Insek. Sa pagkaon niini, gipunit sa mga Malaccan ang tumoy sa taas nga tangkong, mihangad, giablig dako ang ilang baba, ug busa nakita nila ang tibuok dagway sa Emperor sa China. Karon ang mga Insek nahilig na sab mokaon og tangkong, sumala sa Sejarah Melayu.

(Ang “Bisag Unsa” regular nga kolum ni Macario D. Tiu para sa MindaViews, ang seksyon sa opinyon sa MindaNews. Si Mac usa ka Palanca awardee ug National Book awardee. Puyde nimo ma-email si Mac sa mac_tiu@yahoo.com.ph.)

Your perspective matters! Leave a comment below and let us know what you think. We welcome diverse viewpoints and encourage respectful discussions. Don't hesitate to share your ideas or engage with others.

Search MindaNews

Share this MindaNews story
[custom_social_share]
Send us Feedback