DAKBAYAN SA GENERAL SANTOS (MindaNews/Ika-17 sa Mayo)– Kining kakulang sa koryente nga giagwanta sa Mindanao nagsalamin sa klase sa pagtagad nga gihatag sa atong dapit sa mga kadagkuan sa gobyerno.
Kung wa ko masayop, dekada 70 pa nagsugod ang kalisod ug sakripisyo sa mga konsumante dala sa nagbalik-balik nga pagkawala sa koryente.
Sukad kaniadto nga wala pay cellphone ug petromaks pay uso hangtud karon nga panahon na sa teknolohiya ug LED na ang suga, padayon nag-agwanta sa kakulang sa koryente ang katawhan, negosyo ug ekonomiya sa ikaduhang pinakadakong isla sa Pilipinas.
Apan, unsay gihimo sa mga brayt nga anaa sa katungdanan?
Marso ning tuiga dihang namulong ang mga nagpuyo sa Palasyo sa Malakanyang nga magpabiling nihit ang suplay sa koryente sa Mindanao, luyo matud pa kini sa mga gihimong lakang aron makunhoran ang brownout sa nagkadaiyang dapit sa isla.
Giluwatan ang maong pamulong pinasikad sa kamanduan ni Pres. Noynoy ngadto sa iyang mga tinawo nga pangitaan ug kasulbaran ang problema sa kakulang sa koryente sa Mindanao human sa halapad nga blackout niadtong Peb. 27.
Una pa man molihok aron kuno sulbaron ang nagbalik-balik nga brownout sa yutang gisaaran, daan nang nagpasidaan o gikondisyon ang hunahuna sa katawhan nga magpabilin ang problema apan walay gitaganang adlaw, semana, o bulan ba kaha kung kanusa wala nay brownout. Pagkabrayt g’yud!
Sa mga taga Mindanao, dako ang kadaot nga namugna sa nagbalikbalik nga brownout dili lang sa mga negosyo apan sa kalawasan. Pila nga kinabuhi ang dili na mabalik tungod sa walay koryente nga mopadagan sa mga himan sa ospital? Intawon ang gihubak kung di modagan ang nebolayser kay way koryente!
Ug isip lakang kasulbaran, una nang gianunsiyo sa gobyerno sa kaulohan ang kuno mga pamaagi aron pakgangon ang brownout. Kini gilangkuban sa gitawag nga “Interruptible Load Program”, ang “Interim Mindanao Electricity Market” ug ang sugyot ngadto sa mga kooperatiba nga mopalit ug modular generator set.
Pagkalami paminawon. Morag true! Apan, kung imo gayud nga tanawon sa klaro, igo lang gipasa sa gobyerno ngadto sa katawhan ang pagpangita ug kasulbaran sa brownout.
Pagkahayahay ba gayud niining mga lider sa gobyerno, bisan nga sila man unta ang molihok kay sila ang adunay tahas ug klaro nga sila ang gisuwelduhan!
Dugang niini, gilatid sa balaod nga responsibilidad sa panggamhanan ang paghatag ug igong serbisyo sa pagsiguro sa mga nag-unang panginahanglanon sa nasud, lakip na ang koryente.
Kining bag-o, gibasol na sa Presidente ang mga kooperatiba sa koryente nga matud pa maoy hinungdan sa nagkadako nga problema sa kakulang sa koryente tungod kay wala sila namalit ug generator.
Inay manguna sa paglihok aron wagtangon ang problema, gibasol naman hinuon ni PNoy ang iyang “boss,” ang katawhan.
Lider man unta atong kinahanglan dili tigbaligya sa generator, di ba?
Ngano man gayud ipamugos kanang generator? Pagkadako sa problema, ginagmay nga solusyon ang iduso. Pastilan!
Nianang gitawag nga “interruptible load program,” nganong pugson man ang mga mall ug dagkong negosyo sa pagbaligya ug koryente nga dili man kana ang ilang gitun-an nga pamaagi sa negosyo. Kini gayud mga brayt nato sa gobyerno, usahay, lami…mopasiaw.
Apan, dili siaw kining atong kahimtang sa Mindanao sa balik-balik nga brownout. Kini gayud unta ang masabtan sa mga gikaingong lider sa atong nasud.
Kung dili usbon sa mga anaa sa kaulohan ang ilang panan-aw sa Mindanao nga “genset” lang ang iatbang sa problema sa koryente, way lauman nga kahayag ang Mindanao sa pipila pa ka katuigan. (Si Rommel G. Rebollido usa ka yano nga journalist ug documentary photographer nga anaa nagpuyo sa General Santos City. Anak sa magtiayon nga Ilokano, nagdako kini sa Mindanao – sa dakbayan sa Cagayan de Oro ug Cotabato ug sa lungsod sa Malabang , Lanao del Sur. Kasamtangan kining nagdumala sa usa ka istasyonan sa telebisyon sa dakbayan sa General Santos.)
