Kardo: “Unsay 500 pesos. Naa ganiy singkuwenta pesos ra. O baynte pesos! Naay mga politikong chipipay, no?”
Berto: “Mao ba, Pre. Nan, nganong naka singko mil man ka?”
Kardo: “Utak, Pre. Daghay politiko mopalit og boto. Di, baligya sab ko. Makadaghan! Nakatigom lagi ko, hahaha. Way apil ang bugas, tinapa, ug uban pa nga akong nadawat.”
Berto: “Sus, Pre, doble ang sala nimo niana.”
Kardo: “Unsay sala? Unsay doble?”
Berto: “Una, Pre, sala nang mobaligyag boto. Sagrado ang katungod natong moboto, unya ato lang ibaligya? Ikaduha, labaw nang sala nga imong ibaligya sa makadaghan ang imong usa ra ka boto. Di ba na panikas?”
Kardo: “Hahahaha.”
Berto: “Naunsa ka, Pre? Unsay kataw-anan sa akong gisulti?”
Kardo: “Nahimuot lang ko, Pre. Karon lang ko nasayod nga kahibalo kang mosermon. Pero sori kay dili ko bilib sa imong punto. Ang akong boto, ako. Akoy tag-iya sa akong boto. Akoy magbuot unsay buhaton nako niini. Kon gusto nako ning ibaligya, walay makapugong nako.”
Berto: “Wala ka ba masayod nga tungod sa pagpamaligya natog boto, gidasig nato ang mga politiko nga mangurakot aron mabawi ang ilang gasto sa kampanya? Mao nang ingon niini ang kahimtang sa atong nasod. Kitang mga botante ang hinungdan. Busa nagtuo akong angay edukahon ang mga botante.”
Kardo: “Voters education? Baliktad ang akong pagtuo, Pre. Ang nagkinahanglan og edukasyon mao ang atong politiko. Angay silang edukahon nga dili mamalit og boto, dili maghinakog sa puwesto, ug nga sila angay magtininuod sa ilang pagserbisyo alang sa kalamboan sa atong nasod. Mas gamay lang sila busa mas dali edukahon ikomparar sa milyon-milyon ka mga botante.”
Berto: “Ambot, Pre. Basta ako di ko mobaligya sa akong boto.”
Kardo: “Lugi ka, Pre.”
Berto: “Lugi? Nganong lugi man ko, Pre?”
Kardo: “Kay laing tawo ang nagpahimulos sa imong boto. Laing tawo ang nagbaligya sa imong boto. Samtang ako, ako ang nakakuwarta sa akong boto.”
Berto: “Unsay buot mong ipasabot, Pre?”
Kardo: “Ang atong mga boto, Pre, gipasa-pasa nag baligya sa laing mga tawo. Daghang kamot ang agian ana. Gikan sa pagboto, pag-ihap sa presinto, pagtala sa mga election returns, pagkanbas sa lungsod hangtod sa nasyonal. Milyon-milyon ang baligyaanay sa mga boto.”
Berto: “Di sab nimo na ma-generalays, Pre. Naa may mga poll watchers ug ubang tigbantay nga maoy moseguro sa integridad sa eleksyon. ”
Kardo: “Sus, Pre, daghang milagro ang nahibaw-an sa mga politiko. Angay nimong masabtan nga ang gobyerno usa ka dakong negosyo, busa magbaha gyod ang kwarta aron makuha sa politiko ang puwesto. Buhaton niya ang tanan aron lang makalingkod. Mao nang mahitabo ang dagdag dinhi, bawas didto…”
Berto: “A, gitanan man nimo ang mga politiko ug COMELEC.”
Kardo: “Naa bayay but-an kanila. Pero sa pangkatibuk-an sila ang angay targeton sa edukasyon kay sila ang problema, dili ang mga botante. Wala gyod ko maulaw nga gibaligya nako ang akong boto. Ang angay maulaw kadtong mga tawo nga nagbaligya sa mga boto nga dili ila. Kon doble ang akong sala, mas daghan silag sala. Sumala, obserbaha ang dagan sa ihap karon, ilabi na sa senado. Sige pag palit sa mga boto karon. Wala pa maundang ang baligyaanay sa mga boto ngadto sa highest bidder.”
Berto: “Basta ako, Pre, dili mobaligya sa akong boto. Motuo ko anang poster dihas mga bangko nga nag-ingon: ‘Be honest, even if others are not; Be honest, even if others will not; Be honest, even if others cannot.’ Sa binisaya pa, Magpakamatinud-anon, bisag ang uban dili matinud-anon; Magpakamatinud-anon, bisag ang uban dili magpakamatinud-anon; Magpakamatinud-anon, bisag ang uban dili makapagmatinud-anon.’ Kay naa sa tagsa-tagsa nato ka kamot ang kaluwasan sa atong nasod.”
Kardo: “Amen. Isangyaw na didto sa mga politiko ug COMELEC.”
(Ang “Bisag Unsa” regular nga kolum ni Macario D. Tiu para sa MindaViews, ang seksyon sa opinion sa MindaNews. Si Mac usa ka propesor sa Ateneo de Davao University. Usa siya ka Palanca awardee ug National Book awardee. Puyde nimo ma-email si Mac sa mac_tiu@yahoo.com.ph)